Լուսանկարը Դավիթ Ղահրամանյանի
2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին՝ Լեռնային Ղարաբաղի 10 ամիս շարունակվող շրջափակումից հետո, Ադրբեջանը լայնածավալ ռազմական հարձակում սկսեց ԼՂ-ի դեմ։ Այն ավարտվեց սեպտեմբերի 20-ին հրադադարի մասին պայմանավորվածությամբ, որին հաջորդեց Ադրբեջանի Եվլախ քաղաքում կայացած Բաքվի և Ստեփանակերտի ներկայացուցիչների հանդիպումը՝ «վերաինտեգրման հարցերը քննարկելու համար»։
Լեռնային Ղարաբաղի գրեթե ողջ հայ բնակչությունը՝ չունենալով անվտանգության երաշխիքներ, ստիպված եղավ լքել իր բնօրրանը․․․
2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Լեռնային Ղարաբաղի դեմ Ադրբեջանի սանձազերծած պատերազմի հետևանքով ԼՂ-ից Հայաստան ժամանած փախստականների թիվը 101 848 է։
Լուսանկարները` Վասիլի Կրեստյանինով (AP), Գևորգ Հարոյանի (Civilnet), Նարեկ Ալեքսանյանի (Հետք), Աշոտ Գաբրիելյանի (Ինստագրամ)
ՄԱԿ-Կանայք կառույցի հրապարակած «Գենդերային առաջին ահազանգ» տեղեկագրի տվյալներով՝
Լեռնային Ղարաբաղից փախստականների 52 %-ը կանայք և աղջիկներ են, 31 %-ը՝ երեխաներ, և 18 %-ը՝ տարեցներ։
Լեռնային Ղարաբաղից փախստականների 27 %-ը կացարան է գտել Երևանում, իսկ 73 %-ը՝ ՀՀ տարբեր մարզերում։ Սակայն մարդկանց շարժը բնակավայրից բնակավայր կանգ չի առնում, մարդիկ տեղափոխվում են՝ փնտրելով ավելի հարմար կամ մատչելի կացարան, աշխատանք կամ հարազատների մոտ են տեղափոխվում։
Լեռնային Ղարաբաղից փախստականներին օգնության ձեռք մեկնած ՔՀԿ ակտիվիստների թվում 30 հազարից ավելի կանայք և աղջիկներ են ներգրավված եղել։
Լուսանկարները` ԵՊՀ–ի և Հայկական կարմիր խաչի ընկերության
ինստագրամյան էջերից
- կացարանի հետ կապված խնդիրներ
- բնաիրային աջակցության կարիք
- զբաղվածության ապահովում
- երեխաների կրթության և արագ ինտեգրման ապահովում
- միայնակ տարեցների խնամքի կազմակերպում
- սոցիալական ինտեգրման խնդիրներ (տեղաբնակների կողմից ոչ խտրական վերաբերմունքի ձևավորում)
- հստակության և կանխատեսելիության ապահովում (բնակավայրի ընտրության չափանիշներ, զբաղվածության և սոցիալական տարաբնույթ համակարգերից օգտվելու հնարավորություններ)
Լուսանկարները` ՕքսեՋԵնի մարզային հանդիպումներից
- Մշակել Լեռնային Ղարաբաղից փախստականների և տեղացիների համար բնակարանային ապահովության երկարաժամկետ ծրագրեր:
- Մշակել ԼՂ-ից փախստականների համար զբաղվածության ծրագրեր, որոնք կնախատեսեն նախապատրաստական մասնագիտական ուսուցում և վերապատրաստումներ։
- Մշակել ԼՂ-ից փախստականների համար փոքր և միջին ձեռնարկատիրական գործունեության մեջ ընդգրկվելուն նպաստող ծրագրեր (փոխառություններ, ցածր տոկոսադրույքով բիզնես վարկեր և գյուղատնտեսական վարկեր)։
- Վերապատրաստել դպրոցների ուսուցիչներին ԼՂ-ից փախստականների երեխաներին արագ ինտեգրումը Հայաստանի կրթական համակարգում ապահովելու ուղղությամբ:
- Ընդլայնել միայնակ տարեցների և հաշմանդամություն ունեցող անձանց տնային խնամքի կազմակերպման ծրագրերը՝ ներառելով ինչպես ԼՂ-ից փախստականներին, այնպես էլ տեղացիներին։
- Մշակել ԼՂ-ից փախստականների նկատմամբ տեղաբնակների ոչ խտրական վերաբերմունք ձևավորելուն և ամրապնդելուն ուղղված իրազեկման արշավներ, իրազեկող նյութեր (տեսահոլովակներ, մեմեր, խաղեր)՝ կիրառելով վարքի փոփոխության (BCC) մեթոդաբանությունը։
- Նախաձեռնել տեղահանվածների համար սոցիալական ինտեգրման ուղեցույցների մշակում, որոնք կներառեն հատուկ կարիքներով անձանց համար մատչելի վիզուալ լուծումներ՝ տեղեկապատկերներ, ԼՂ-ից փախստականների հիմնախնդիրներով զբաղվող կազմակերպությունների և մասնագետների ցանկեր և կոնտակտային տվյալներ։
- ԱՍՀՆ թեժ գծին առընթեր ձևավորել ԼՂ-ից փախստականների խնդիրները համակարգող օպերատորների թիմ։
ՄԱԿ Կանայք
Կանանց առաջնորդությունը սոցիալական համախմբման գրավական
«Կանայք քաղաքականության, հանրային կառավարման և քաղաքացիական հասարակության մեջ» ծրագրի շրջանակներում 2023 թվականին անցկացված «Ընդդեմ գենդերային բռնության 16-օրյա ակտիվության քարոզարշավը» նպատակ ուներ ներկայացնելու հանրությանը կանանց առաջնորդության ներուժը և դերը՝ Լեռնային Ղարաբաղից փախստականների հոսքի հետևանքով Հայաստանում ստեղծված ճգնաժամին դիմակայելու գործում։
«Միավորվե՛նք։ Կանանց առաջնորդությունը սոցիալական համախմբման գրավական». այս կարգախոսի ներքո են քարոզարշավի ընթացքում ներկայացվել կանայք, որոնք նախաձեռնողական վարք են ցուցաբերել որպես քաղաքացիական ակտիվիստներ, կամավորներ և անհատներ՝ համախմբելով մարդկանց ճգնաժամային իրավիճակում և օգնության ձեռք մեկնելով դժվար կացության մեջ գտնվող անձանց։
Քարոզարշավի բոլոր նյութերին կարելի է ծանոթանալ այստեղ․
