Կանայք օրենսդիր իշխանությունում
Առաջընթացի միտումներ
2024 թվականի դրությամբ` կանանց ներկայացվածությունը ՀՀ Ազգային ժողովում կազմել է 36.4%, ինչը համեմատելի է Արևմտյան Եվրոպայի երկրների միջին ցուցանիշի հետ (35.8%) և գերազանցում է աշխարհի խորհրդարաններում կանանց ներկայացվածության միջին ցուցանիշը, որը 26.9% է։
Աղբյուրը՝ IPU
Ըստ Միջխորհրդարանական միության վարկանիշային աղյուսակի՝
- Խորհրդարանում կանանց ներկայացվածության ցուցանիշով Հայաստանը 41-րդ հորիզոնականն է զբաղեցնում. համեմատության համար՝ 2017 թվականի տվյալներով Հայաստանը 110-րդն էր։
- 2024 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ՝ աշխարհի խորհրդարաններում կանանց ներկայացվածությունը`
Աղբյուրը՝ IPU
- 1995 թ.-ից ի վեր կանանց ներկայացվածությունը աճել է՝
- Աշխարհի խորհրդարաններում 2.5 անգամ՝ 11.3 %-ից մինչև 26.9 %
- ՀՀ Ազգային ժողովում 6 անգամ՝ 6 %-ից մինչև 36.4 %
Աշխարհի ավելի քան 138 երկրում, այդ թվում՝ Հայաստանում, կանանց ներկայացվածությունը օրենսդիր մարմնում ապահովելու համար քվոտաներ են կիրառվում:
- 2023 թվականին աշխարհի տարբեր երկրներում քվոտաների կիրառմամբ անցկացված ընտրություններում 6-10%-ով ավելի շատ կանայք են ընտրվել, քան այն երկրներում, որտեղ քվոտաներ չեն կիրառվել:
- ՀՀ Ազգային ժողովում կանանց ներկայացվածության առաջանցիկ տեմպերը փաստում են ՀՀ ընտրական օրենսգրքում ներդրված գենդերային քվոտայի արդյունավետության մասին։
և կուսակցությունների ընտրացուցակներում
- Կանանց ներկայացվածությունը ԱԺ երկու խմբակցությունում ավելին է, քան եղել է իրենց ընտրացուցակներում։
Աղբյուրը՝ Ազգային ժողովի պաշտոնական կայք
Միջխորհրդարանական միության երիտասարդ խորհրդարանականների 10-րդ համաժողով․ Երևան, 2024 թ․
Միջխորհրդարանական միության տվյալներով՝
- Ամենաերիտասարդների թվում են այն խորհրդարանները, որոնցում պատգամավորների միջին տարիքը մինչև 45տարեկան է։
- Հայաստանի Ազգային ժողովում պատգամավորների միջին տարիքը 41.7 տարեկան է։
- Հայաստանը երրորդ հորիզոնականն է զբաղեցնում ամենաերիտասարդ խորհրդարաններ ունեցող 10 երկրների ցանկում։
Երիտասարդները աշխարհի խորհրդարաններում
Երիտասարդները ՀՀ Ազգային ժողովում, ըստ սեռի
Աղբյուրը՝ IPU
Խնդիրներ և լուծումներ
2024 թվականի դրությամբ՝
- Կանայք երբևիցե չեն զբաղեցրել ՀՀ Ազգային ժողովի նախագահի պաշտոնը:
- ՀՀ Ազգային ժողովի երեք փոխնախագահների թվում կանայք չկան:
- Կանայք բացակայում են ԱԺ խմբակցությունների ղեկավարների և քարտուղարների պաշտոններում:
- ՀՀ Ազգային ժողովի 12 մշտական հանձնաժողովներից միայն երկուսն են կանայք ղեկավարում (16.6%)՝ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի ու Ֆինանսավարկային և բյուջետային հարցերի:
- ԱԺ խորհրդի 15 անդամից միայն երկուսն են կին (13.3%)։
- Աշխարհի խորհրդարանների նախագահների 23.8%-ը կանայք են
- Խորհրդարանների նախագահի տեղակալի պաշտոնում՝ 28.9%-ը կանայք են
- Խորհրդարանների մշտական հանձնաժողովների ղեկավարների թվում կանայք 27% են կազմում:
- Կանայք ամենահաճախը ղեկավարում են գենդերային հավասարության, մարդու իրավունքների, արտաքին գործերի, ֆինանսների և պաշտպանության հարցերի մշտական հանձնաժողովները։
Աղբյուրը՝ IPU
Կանայք Հայաստանի խորհրդարանում․ Շարժընթացի միտումներ
Կանանց ներկայացվածության շարժընթացը ԱԺ-ում և ԱԺ ղեկավար կազմում
ՀՀ Ազգային ժողովի ղեկավար կազմում կանանց ընդգրկվածության ցուցանիշը 2.7 անգամ ցածր է խորհրդարանում նրանց ներկայացվածության ցուցանիշից, ինչը վկայում է կանանց քաղաքական առաջընթացն ապահովող հնարավորությունների պակասի մասին։
Կանանց քաղաքական առաջընթացի համար հնարավորությունների ապահովման խնդիրը գտնվում է կուսակցությունների պատասխանատվության դաշտում և լուծումներ է պահանջում համապատասխան օրենսդրության գենդերային զգայունության ապահովման, կանանց քաղաքական առաջընթացին աջակցող լրացուցիչ մեխանիզմների ներդրման, կուսակցություններում կանանց առաջընթացին և առաջնորդությանը նպաստող ռազմավարությունների և գործողությունների մշակման ուղղությամբ։
